امروزه هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که به اختصار AI خطاب میشود یکی از داغ‌ترین اصطلاحات روز در فناوری به حساب می‌آید.. مشکلات «حل‌نشدنی» با AI در حال حل شدن هستند؛ در سال‌های اخیر نوآوری‌ها و پیشرفت‌های بسیاری در زمینه هوش مصنوعی پدید آمده است. به‌طورکلی هوش مصنوعی (Artificial Intelligence ) عبارت از شبیه‌سازی فرآیندهای ذهنی و هوش انسانی توسط ماشین‌ها و کامپیوترها به‌منظور تکرار این فرآیند و نتایج حاصل از آن، بدون نیاز به انسان است.
برای پاسخ دادن به سوال های خود در ارتباط با هوش مصنوعی و انواع ان با مجموعه تحقیقات تیم تجارت الکترونیک ونداد همراه باشید
تعریف هوش مصنوعی به زبان ساده
برای پاسخ دادن به این سوال که هوش مصنوعی چیست باید عبارت هوش مصنوعی یا همان Artificial Intelligence را تفکیک کنیم تا درکی از هر کلمه به صورت مجزا بدست اوریم.
کلمه مصنوعی یا Artificial به آنچه گفته میشود که به صورت طبیعی بوجود نیامده و در واقع ساخته دست بشر(دست اورد) است
کلمه هوش یا Intelligence نیز به توانایی تفکر و آموختن براساس تجربه گفته میشود.
حال ترکیب این دو کلمه باهم ، عبارت هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) را پدید می اورد
هوش مصنوعی به هوش غیر طبیعی گفته می شود که می تواند تفکر کند بر اساس تجربه یاد بگیرد و تصمیم گیری انجام دهد
پس به زبان ساده تر هوش مصنوعی به قابلیت تفکر و یادگیری ماشینی گفته می شود
برای مثال : اگر قرار است فردی دارای هوش و هوشمند شناخته شود باید اموزش ببیند و در معرض یاد گیری قرار گیرد. انسان از بدو تولد هوشمند نیست و باید مورد اموزش قرار گیرد تا به فردی هوشمند و باهوش بدل شود. در خصوص ماشین‌ها و هوش مصنوعی هم شرایط یکسان است
یادگیری(اموزش ) در کامپیوترها با استفاده از داده‌ها اتفاق می‌افتد. ماشین‌ها و کامپیوترها الگوهای موجود در داده‌ها را درک می‌کنند و سپس مدل‌هایی را می‌سازند و این مدل‌ها برای تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس به زبان ساده تر انجام کارهایی هوشمندانه توسط ماشین و کامپیوترهای ساخته شده به دست انسان را هوش مصنوعی می گویند.
برای مثال : اگر قرار است فردی دارای هوش و هوشمند شناخته شود باید اموزش ببیند و در معرض یاد گیری قرار گیرد. انسان از بدو تولد هوشمند نیست و باید مورد اموزش قرار گیرد تا به فردی هوشمند و باهوش بدل شود. در خصوص ماشین‌ها و هوش مصنوعی هم شرایط یکسان است
یادگیری(اموزش ) در کامپیوترها با استفاده از داده‌ها اتفاق می‌افتد. ماشین‌ها و کامپیوترها الگوهای موجود در داده‌ها را درک می‌کنند و سپس مدل‌هایی را می‌سازند و این مدل‌ها برای تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس به زبان ساده تر انجام کارهایی هوشمندانه توسط ماشین و کامپیوترهای ساخته شده به دست انسان را هوش مصنوعی می گویند.
انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیت ها:
- هوش مصنوعی محدود (Narrow AI)
- هوش مصنوعی عمومی (General AI)
- ابَر هوش مصنوعی (Super AI)
انواع هوش مصنوعی بر اساس کارکرد:
- ماشین‌های واکنشی (Reactive Machines)
- نظریه محدود شده (Limited Theory)
- نظریه ذهن (Theory of Mind)
- خود آگاهی(Self-Awareness)
1-هوش مصنوعی محدود (Narrow AI)
هوش مصنوعی محدود یا (Narrow AI) که به ان هوش مصنوعی ضعیف هم گفته میشود نوعی از هوش مصنوعی است که قادر به انجام یک کار منحر به فرد است و برای انجام یک کار طراحی شده است. بر خلاف هوش مصنوعی عمومی ، هوش مصنوعی محدود بر زیر مجموعه واحد از توانایی ها و پیشرفت های شناختی در یک کار بخصوص تمرکز دارد.
نمونه‌هایی از هوش مصنوعی محدود: شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک تاک و … برای ایجاد الگوریتم مناسب جهت پیشنهاد پست‌های جدید به کاربران از این نوع AI استفاده می‌کنند
تمامی سیستم‌های تشخیص چهره که برای احراز هویت، تشخیص یک فرد در تصویر یا ویدیو برای مسائل امنیتی استفاده می‌کنند، از این نوع AI استفاده می‌کنند.
جستجوی گوگل، سیری، الکسا و خودروهای خودران از این نوع AI استفاده می‌کنند
میتوان گفت اکثر مثال‌هایی که از هوش مصنوعی در خاطر دارید از نوع محدود یا ضعیف هستند.
2-هوش مصنوعی عمومی (General AI)
هوش مصنوعی عمومی یا(General AI)که به ان هوش مصنوعی قوی هم گفته میشود به ماشین‌هایی گفته می شود که دارای هوش انسانی هستند به عبارت دیگر AGI می‌توانند هر کارکرد هوشمندانه انسانی را درک کنند و آن را یاد بگیرند به عبارت دیگر این همان نوع هوش مصنوعی است که ما در فیلم های علمی تخیلی مثل فیلم (او) می بینیم که در آن انسان ها با ماشین ها و سیستم عامل هایی که دارای آگاهی و احساسات هستند و تحت تأثیر احساسات و خودآگاهی قرار دارند ، در تعامل هستند.
پژوهشگران AI تاکنون موفق به دستیابی به هوش مصنوعی عومی(General AI)یا قوی نشده‌اند.
3-ابَر هوش مصنوعی (Super AI)
ابر هوش مصنوعی(Super AI) یکی از انواع هوش مصنوعی است که فراتر از هوش انسانی به حساب می‌آید و میتواند هر کاری را بهتر از انسان انجام دهد. ابرهوش مصنوعی (Super AI) از هوش انسانی در همه ابعاد –خلاقیت ، تا خرد عمومی، فکر کردن، حل معما، قضاوت کردن و تصمیم‌گرفتن به صورت مستقل پیشی خواهد گرفت. این نوع هوش مصنوعی است که افراد مانند ایلان ماسک زیادی نگران آن هستند و فکر می کنند منجر به انقراض نسل بشر خواهد شد.
نیک بوستروس ،استاد فیلسوف دانشگاه آکسفورد در رابطه با ابر هوش مصنوعی(Super AI) اینطور میگوید:
“هر هوشی که تقریباً بتواند از عملکرد شناختی انسان در همه حوزه های مورد نظر فراتر رود” در حال حاضر، دستیابی به این هدف در حد یک فرضیه است.
4-ماشین‌های واکنشی (Reactive Machines)
ماشین های واکنشی( Reactive Machines) که به آن ماشین واکنشی یا منفعل هم گفته می‌شودقدیمی‌ترین نوع سیستم‌های هوش مصنوعی هستند که قابلیت بسیار محدودی دارند. ماشین های واکنشی یا انفعالی در حافظه خود اطلاعاتی ثبت نمی کنند. این نوع از سیستم‌ها تنها می‌توانند از توانایی ذهنی انسان برای پاسخ دادن به محرک‌های مختلف تقلید کنند و قابلیتی مبنی بر حافظه ندارند. به همین علت نمی توانند رویدادها و تجربیات گذشته را به عنوان الگویی برای اقدامات آینده در نظر گیرند.آنها نمی‌توانند از تجارب قبلی خود برای فعالیت‌های فعلی خود استفاده کنند و توانایی یادگیری ندارند. این سیستم‌ها تنها می‌توانند برای ارائه پاسخ خودکار به مجموعه‌ای محدود از داده‌ها یا ترکیب ساده‌ای از داده‌ها استفاده شوند.
(Reactive Machines)ها با قابلیت های خاصی طراحی می شوند و نمی توانند فراتر از توانایی های تعریف شده عمل کنند.
نمونه ای از این هوش مصنوعی ماشینی Deep Blueاست، برنامه شطرنج IBM که در دهه 1990 گری کاسپاروف را شکست داد. این ماشین می تواند با درک حرکات فعلی مهره ها، حرکت های بعدی حریف خود را پیش بینی نماید.Deep Blue نمی تواند پیشرفتی مبنتی بر تمرین داشته باشد و یا تجربه های گذشته خود را در بازی به کار گیرد
5-نظریه محدود شده (Limited Theory)
سیستم‌های هوش مصنوعی نظریه محدود(Limited Theory) نوعی از هوش مصنوعی هستند که از تمام قابلیت‌های هوش مصنوعی واکنشی برخوردارند اما بر خلاف سیستم های ماشین‌های واکنشی (Reactive Machines) از داده‌های گذشته یاد می‌گیرند تا بتواند برای تصمیم‌گیری از ان استفاده کنند. حافظه در چنین سیستم‌هایی کوتاه مدت است
این سیستم‌های هوش مصنوعی نظریه محدود(Limited Theory)صرفا در بازه زمانی معینی امکان استفاده از داده‌ها را دارند و امکان بایگانی داده‌ها در کتابخانه تجربیات خودرا ندارند
نمونه ای از این هوش مصنوعی نظریه محدود (Limited Theory) خودرو های خود ران هستند
6-نظریه ذهن (Theory of Mind)
هوش مصنوعی نظریه ذهن (Theory of Mind)که به ان هوش مصنوعی عاطفی نیز گفته میشود نوعی از هوش مصنوعی است که قادر به درک عواطف و احساسات انسان می باشد و حتی میتواند همانند انسان تعامل اجتماعی داشته باشد و نه تنها قادر به درک انسان بلکه قادر به درک بهتر ماهیت هرچیز است
سیستم هوش مصنوعی نظریه ذهن(Theory of Mind) هنوز توسعه نیافته است و در حال حاضر یک صنعت نوپا است که جدابیت زیادی برای پژوهشگران پیشرو در حوزه AI دارد و در این زمینه پیشرفت زیادی داشته اند اما هنوز به تکامل نرسیده است
و اما دست یابی به تئوری هوش مصنوعی نظریه ذهن(Theory of Mind) نیازمند توسعه دیگر شاخه های هوش مصنوعی است بنابر این این تئوری صرفا به صورت یک مفهوک است و در حال رقابت برای اینده است
دو نمونه از این هوش مصنوعی، نظریه ذهن(Theory of Mind) میتوان به(Kismet)و(Sophia)ربات های انسان نما اشاره کرد که تقریبا از چنین قابلیتی های برخوردار هستند
(Kismet)در اواخر دهه 90 ساخته شد که میتواند احساسات انسان هارا تقلید کند و ان هارا تشخیص دهد اما قادر به ابراز احساسات خود نیست و نمیتواند نگاه هارا دنبال کند و احساسات خود را انتقال دهد
(Sophia) دیگر رباط ساخته شده بر خلاف(Kismet)به واسطه حسگرهایی که درون چشم او به کار رفته این امکان برایش فراهم شده که ارتباط چشمی را حفظ کند و توانایی تشخیص افراد و دنبال کردن چهره ان هارا داشته باشد
7-خود آگاهی (Self-Awareness)
هوش مصنوعی خودآگاه(Self-Awareness) هدف نهایی همه تحقیقات هوش مصنوعی است که در حال حاضر در حد یک فرضیه است. هوش مصنوعی خودآگاه(Self-Awareness)،به گونه‌ای شکل‌گرفته تا به مغز انسان تبدیل شود،به طوری که همانند مغز انسان عمل کند
توسعه این هوش مصنوعی به دهه ها یا قرن ها نیاز دارد تا به تحقق یابد این هوش مصنوعی همانند هوش مصنوعی نظریه ذهن (Theory of Mind)نه تنها می تواند احساسات و عواطف انسانی را درک کند بلکه احساسات عواطف و باور های خود را دارد که نیاز مند ادراک هستند، این همان چیزی است که یکسری از به وجود امدنش وحشت زده و سری دیگر بسیار امیدوار هستند،چراکه معتقدند به تمدن بشر کمک چشم گیری خواهد شد،
دلیل نگرانی یکسری افراد در این باره این است که خود آگاهی در Al به ماشین هایی گفته می شود که هوشمند تر از ذهن انسان ها هستند و این به این معنی است که وقتی هوش مصنوعی خودآگاه تفکراتی نظیر حفظ خویشتن پیدا کند ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم رای بر نابودی بشر بدهد این نگرانی به حدی است که باعث به وجود امدن فیلم های تخیلی مبنی بر تسلط ربات ها بر انسان شده است
البته تا به امروز تحدیدی مبنی بر این نگرانی متوجه انسان نشده چون رباط ها فعلا توانایی برنامه ریزی برای خود را ندارند و تنها از داده های انسان برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استفاده می کنند، بنابر این،اینگونه میتوان در نظر گرفت که رباط ها در حال حاضر وابسته به انسان هستند
جمع بندی مقاله هوش مصنوعی
جهت خواندن مقاله سئو سایت توسط هوش مصنوعی میتوانید به صفحه مقالات مراجعه نمایید